''...υπάρχουν ασθενείς, όχι ασθένειες...'' Michel Serres
Ακολουθώντας τα μονοπάτια
της ιατρικής, η βιολογική όψη της ασθένειας ερμηνεύεται ως ένας εξωτερικός
φυσικός παράγοντας (τραυματισμός, έγκαυμα, ιός) ο οποίος ενεργεί σ’έναν
οργανισμό προκαλώντας του τραυματισμό ή ασθένεια. Αν παραμείνουμε εδώ και δεν
δούμε πιο πέρα, θα πρέπει να αποδεκτούμε και το γεγονός πως οι άνθρωποι είμαστε
παθητικά όντα και παθητικοί δέκτες των όσων συμβαίνουν. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι έτσι. Η ασθένεια είναι μια πολύπλοκη αλληλουχία φαινομένων. Πιο συγκεκριμένα,
μια ασθένεια είναι αποτέλεσμα όχι μόνο βιολογικών παραγόντων αλλά και
κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Εξάλλου ο ίδιος ο άνθρωπος είναι
πολύπλοκος και η ανθρώπινη υπόστασή του δεν αρκείται μόνο στο σώμα.
Απόδειξη
Όλοι έχουμε
ακούσει ή έχουμε δει ή ακόμα και έχουμε βιώσει περιπτώσεις όπου κάποιοι ασθενείς
υπερνικούν μια θανατηφόρα νόσο ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Επίσης, όλοι έχουμε
έστω ακουστά την πληθώρα ασθενειών και υπο-ασθενειών που υπάρχει, όπως για παράδειγμα η
φυματίωση η οποία παίρνει ποικίλες μορφές. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ακόμα και αν τα
διάφορα είδη φυματίωσης εμφανίζουν κοινά συμπτώματα αυτό δεν σημαίνει ότι πρόκειται για διαφορετικές ασθένειες, αλλά ότι πρόκειται για διαφορετικους ασθενείς οι οποίοι απλά είναι
κατηγοριοποιημένοι. Ένας γιατρός ακολουθεί εκείνη τη μέθοδο θεραπείας, η οποία
ναι μεν έχει εγκριθεί από την πειραματική έρευνα αλλά και έχει αποδειχθεί με τον καιρό, πως αντέχει ο ασθενής ανάλογα
το κοινωνικοπλιτισμικό του περιβάλλον, τη ψυχολογία, τη διάθεση του, τα
παράπονα του. Κάθε ασθενής είναι και ένας κόσμος, με τη δική του ξεχωριστή
φυσιολογία, την ικανότητα να ανέχεται τον πόνο, τους ιδιαίτερους φόβους του, το
δικό του τρόπο να κατανοεί τη νόσο κτλ.
Μάθετε να φέρεστε
σαν ασθενείς...όταν είστε ασθενείς!
Πότε είμαστε
άρρωστοι;
Συνήθως νιώθουμε
άρρωστοι μόλις ανακαλύψουμε κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα.
Π.χ. ''Κοιμάμαι
πολλές ώρες τις τελευταίες μέρες, δεν τρώω πολύ και γενικά δεν έχω πολύ όρεξη
και κλαίω συχνά. Εγώ πάντα ήμουν χαρούμενος και δραστήριος άνθρωπος. Άρα έχω
κατάθλιψη.''
Η απάντηση είναι
πως όχι δεν γίνεται να υπάρξει διάγνωση για κατάθλιψη. Με τα πρώτα συμπτώματα και τις πρώτες αλλαγές
στο σώμα μας αφηνόμαστε στην παράλογη πραγματικότητα πως αρρωσταίνουμε και πως πάσχουμε από κάτι. Βέβαια ακόμα και σ'αυτό εμπλέκονται κι
άλλοι παράγοντες όπως: γνωστικοί, αντίληψης, συναισθηματικοί, συμπεριφορικοί. Σημαντικό
ρόλο επίσης παίζουν η εμπειρία του ατόμου (π.χ. άτομο που έχει πάθει μια φορά
Κρίση Πανικού μόλις αρχίσει να νιώθει κάποια συμπτώματα θα νιώσει περισσότερο
φόβο από έναν άλλον που δεν είχε παρόμοια εμπειρία) καθώς και η σημασία που
αποδίδεται στα συμπτώματα αυτά.
Έχει αποδειχθεί
πως για την πρόκληση μιας ασθένειας η έκθεση σ’έναν παθογόνο παράγοντα είναι
αναγκαία αλλά όχι επαρκής. Η ασθένεια
είναι αποτέλεσμα διασύνδεσης ενός παθογόνου παράγοντα με γενετικούς,
ψυχολογικούς, συμπεριφορικούς, κοινωνικούς παράγοντες....
